“We hebben Nederland te ingewikkeld gemaakt,” zei Arno Visser, voormalig president van de Rekenkamer. Dat geldt naar mijn mening ook voor ons onderwijs.
Leraren en leerlingen zuchten onder regels, structuren en prestatiedruk, terwijl ouders zich machteloos voelen. Tegelijkertijd pompen we 45 miljard euro per jaar in het systeem. Wat krijgen we ervoor terug? Is het niet tijd voor radicale vereenvoudiging? Hieronder mijn visie. Ik ben benieuwd naar die van jou!
1. Zet de leerling écht centraal
Ons onderwijs is verworden tot een prestatiefabriek. Dat kan anders. Maria Montessori zei: “Help mij het zelf te doen.” Onderwijs hoort te draaien om de persoonlijke groei van de leerling, het ontwikkelen van hun unieke talenten, samenwerking en kritisch denken. Minder focus dus op cijfers, meer focus op wie ze willen worden als mens. Lees verder.
2. Geef leraren de ruimte om te inspireren
Leraren zijn het kloppende hart van ons onderwijssysteem, maar worden verstikt door regelgeving. We horen hen de vrijheid te geven om te doen wat ze het beste doen: inspireren, onderwijzen en begeleiden. Geef hen de ruimte om zich professioneel te ontwikkelen en een salaris dat past bij hun belangrijke rol. Zorg dat de telefoons uitstaan en ben eerlijk: niet iedereen is geschikt voor het vak. Lees verder.
3. Maak van leren een praktijkervaring
Onderwijs gaat niet om het uit je hoofd leren van theorie. Kinderen leren door te doen. Zoals Confucius zei: “Ik hoor en ik vergeet. Ik zie en ik onthoud. Ik doe en ik begrijp.” Geef leerlingen de kans om hun creativiteit en ondernemingszin te ontwikkelen. Laat ze leren door projecten en praktijkopdrachten. Lees verder.
4. Laat de echte wereld binnen
Scholen mogen de realiteit van het leven weerspiegelen. Laat leerlingen werken aan échte maatschappelijke problemen. Zo leren ze niet alleen vaardigheden, maar ook hoe ze kunnen bijdragen aan een betere wereld. Dit maakt onderwijs niet alleen relevant, maar ook motiverend. Lees verder.
5. Betrek ouders en leerlingen veel beter
Ouders en leerlingen zijn geen toeschouwers, ze zijn de belangrijkste ervaringsdeskundigen. Het is absurd dat zij vaak buitengesloten worden bij gesprekken over onderwijsverbetering. Hun perspectief is essentieel voor een succesvolle verandering. Lees verder.
Conclusie: het is tijd om het onderwijs te vereenvoudigen en te focussen op wat echt belangrijk is. Dat geldt voor het basisonderwijs, voor het voortgezet onderwijs en voor de verdergaande verdieping in praktijkscholen, academies en universiteiten.
Ik heb het overigens bewust niet over lager, middelbaar en hoger onderwijs, omdat ik denk dat deze termen geen recht doen aan de waarde van de verschillende vormen van onderwijs. Het doet er niet toe of je putjesschepper of professor wilt worden, als je naar iets doet dat bij je past en waarmee je van betekenis kunt zijn.
Deze post maakt deel uit van een serie over het creëren van meer menselijke maat en vereenvoudigen van de Nederlandse samenleving.