De politiek maar ook wijzelf lijken het perspectief kwijt te zijn, in een wereld vol verwarring en polarisatie. Tegelijkertijd lijkt een toenemend aantal mensen bewuster van de realiteit. De tijd is rijp om in beweging te komen en een koers van wijsheid en verbinding te kiezen. Hieronder 10 krachtige en hoopvolle uitgangspunten voor het Nederland van de toekomst: vrij en vreedzaam verbonden!
Hoe mooi zou het zijn: een land waarin we de verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van ons eigen leven en tegelijkertijd zorgzaam omgaan met elkaar en de natuur. Een land waarin mensen meer hechten aan geluk dan aan geld. Niet links of rechts, maar nuchter en liefdevol. Een land waarin dialoog belangrijker is dan debat. Waarin we telkens weer verschillende waarden en visies proberen te overbruggen zonder dat we onze eigenheid verliezen. Een land waarin we behouden wat goed is en veranderen wat beter kan. Het kan even duren… maar samen kunnen we zo’n land creëren!
ONZE VRIJHEID IS ONS LIEF
1. Leven en laten leven
Niets is zo belangrijk als vrijheid. De vrijheid om jezelf te zijn, je uit te spreken, verbintenissen aan te gaan en te doen wat bij je past. Die vrijheid geeft ons vleugels en maakt ons zowel individueel als gezamenlijk krachtig. Vrijheid is het begin van verbondenheid.
In Nederland ben je dan ook vrij om je eigen leven te leiden met zo min mogelijk bemoeienis van de overheid. Vrijheid die altijd samen gaat met de verantwoordelijkheid om ook anderen hun vrijheid te gunnen. Om te voorkomen dat jouw vrijheid ten koste gaat van de ander (of van dier en natuur) is een minimaal aantal wetten en regels opgesteld.
DEMOCRATISCH SAMENWONEN
2. Democratie van onderop: van, voor en door mensen
Wetten en regels worden democratisch vastgesteld, zo veel mogelijk lokaal/decentraal en in dialoog met elkaar. Met oog voor de belangen van minderheden en ruimte voor diversiteit aan meningen. De invloed van grote bedrijven, belangenorganisaties en adviesorganen beperkt.
3. De overheid eenvoudig en dienstbaar
Nederland is van de mensen die er wonen. De overheid is niet de baas maar dienstbaar aan het algemeen belang. Sterk maar bescheiden, eenvoudig én praktisch voert zij strikt noodzakelijke taken uit. De menselijke maat centraal. Bureaucratie en verlammend veiligheidsdenken maken plaats voor slagvaardigheid en vertrouwen in elkaar.
4. De rechtsstaat open en eerlijk
Voor de wet is iedereen gelijk. Organisaties discrimineren niet op leeftijd, geslacht, afkomst, opleiding, levensovertuiging, seksuele voorkeur, handicap, enzovoort. Indien de wet wordt overtreden, doet de rechtsstaat haar werk. Zorgvuldig, snel en met menselijke maat. Nederland is echter geen politiestaat en boetes zijn er niet om de staatskas te spekken. Slachtoffers worden beschermd en daders worden geholpen om op het rechte pad te komen.
PRETTIG SAMENLEVEN
5. Welvaart en welzijn in harmonie
Welvaart en welzijn creëren we zelf en met elkaar. De overheid heeft een relatief kleine maar desalniettemin belangrijke rol. Als marktmeester stelt zij minimale regels om de economie eerlijk en fatsoenlijk te laten draaien. Ze bewaakt dat mensen zoveel mogelijk gelijke kansen krijgen. Werken hoort te lonen. Producten die extreem verslavend zijn en schadelijk voor de volksgezondheid worden geweerd uit de maatschappij.
Daarnaast zorgt de overheid voor een basis aan infrastructuur: scholen, mobiliteit, energievoorziening, dijken, enzovoort. Steeds meer mensen vinden overigens welzijn belangrijker dan welvaart. Niet consumptiegroei, maar persoonlijke ontwikkeling, balans en waardering voor wat al goed is, zijn belangrijk. Waar mogelijk draagt de overheid bij aan de zelfredzaamheid van alle Nederlanders. Goede scholing (gericht op persoonlijke ontwikkeling en betere samenwerking), gezonde voeding, een fijne woning en laagdrempelig openbaar vervoer moeten voor iedereen bereikbaar zijn.
6. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten
We bouwen een eenvoudig en eerlijk financieel stelsel waarin de mensen en bedrijven die het meeste geld hebben, het meeste bijdragen. Mensen die niet in staat zijn een eigen inkomen te verwerven, krijgen zonder al te veel rompslomp een fatsoenlijke uitkering.
De gezondheidszorg wordt simpel en bureaucratieloos georganiseerd. Gezond leven en minimaliseren van medicijngebruik staan centraal. Als specialistische zorg noodzakelijk is, wordt deze vergoed. Voor iedereen die dat nodig heeft, is er een veilige plek om te slapen, eten en zorg te ontvangen. Vluchtelingen worden opgevangen binnen zekere grenzen.
7. Op weg naar een circulaire samenleving
We willen genieten van de natuur. De aarde goed doorgeven aan volgende generaties. Daarom gaan we onze wegwerpmaatschappij omvormen tot een circulaire samenleving. Met schone lucht, schoon water, schone aarde en een rijk ecosysteem als uitgangspunten. Respectvolle omgang met dier en natuur. Verstandig omgaan met klimaatverandering zonder paniek. Vervuiling actief aangepakt en de vervuiler betaalt.
INTERNATIONAAL SAMENWERKEN
8. Internationale vrede en samenwerking
Nederland is gebaat bij goede internationale samenwerking, maar wil voor haar primaire levensbehoeften niet al te afhankelijk zijn van andere landen. Binnen de EU werken we samen als bondgenootschap van onafhankelijke landen, ieder vanuit een eigen cultuur. De macht die we de EU geven om zaken van algemeen belang te regelen, wordt streng bewaakt om te veel bemoeienis en bureaucratie te voorkomen. Waar dan ook ter wereld gedragen we ons beschaafd en dragen bij aan vrede, zonder wapens, met diplomatie.
INTEGRITEIT EN DESKUNDIGHEID
9. Onafhankelijk denkende volksvertegenwoordigers
Onze volksvertegenwoordigers vertegenwoordigen de mensen in het land en niet de individuele belangen van bedrijven en belangenorganisaties. Zij luisteren scherp naar wat speelt in de samenleving en maken zelfstandig keuzes op basis van het eigen denken en eigen geweten. Zonder last of ruggespraak. Zonder fractiediscipline.
10. Verbindende bestuurders
Onze bestuurders zijn verbindende leiders. Mensen die samen met ons gezamenlijke problemen oplossen. Die bruggen bouwen tussen verschillende meningen en waarden. Authentiek en integer. Dienstbaar aan de hele samenleving. Met een scherp luisterend oor en compassie met iedere mens. Deskundig en wijs. Nuchter en krachtig verbindend.
Tot slot
Als we deze 10 uitgangspunten in de praktijk brengen, geloof ik dat de verwarring en polarisatie in Nederland doorbroken kunnen worden en we gezamenlijk een toekomst van verbinding en hoop kunnen bouwen. Kun jij je vinden in deze uitgangspunten?
Ik nodig je uit om mee te denken, mee te doen en samen de eerste stappen te zetten. Laten we onze krachten bundelen en deze koers werkelijkheid maken!
Bijgaand een verdere uitwerking van wat onze grondbeginselen zouden kunnen zijn.
Bram Voncken, mei 2024 / mei 2025